Hiện nay, việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là một trong những thách thức lớn đối với các doanh nghiệp. Công ty TNHH ITVC Toàn Cầu giúp bạn thiết lập, áp dụng và duy trì Hệ thống Quản lý Năng lượng theo Tiêu chuẩn ISO 50001:2011 – Một giải pháp hữu hiệu cho vấn đề quản lý năng lượng hiện nay tại doanh nghiệp.

Năng lượng là tài nguyên thiết yếu cho hoạt động sản xuất và sinh hoạt của con người. Việc khai thác chưa hợp lý các tài nguyên năng lượng và sử dụng năng lượng một cách lãng phí đã đẩy nguồn tài nguyên quý giá này đứng trước nguy cơ cạn kiệt, hơn nữa điều này còn gây ra tổn thất không nhỏ tới lợi nhuận của chính doanh nghiệp bởi các chi phí phải trả cho việc sử dụng các nguồn năng lượng vào những thời điểm không cần thiết, hoặc sử dụng chúng với một lượng dư thừa. Do đó, sử dụng năng lượng một cách hợp lý và hiệu quả đã và đang trở thành mối quan tâm chung, đồng thời cũng là một trong những thách thức lớn đối với các doanh nghiệp nói riêng và với toàn nhân loại nói chung.

Trước thực trạng khai thác tài nguyên năng lượng và sử dụng năng lượng như hiện nay, nhiều cơ quan quản lý thuộc Chính phủ của các quốc gia và các tổ chức quốc tế đã tham gia vào công cuộc tìm kiếm và lựa chọn các giải pháp hữu hiệu nhằm kiểm soát việc sử dụng năng lượng, đồng thời đảm bảo các nguồn năng lượng được sử dụng một cách hợp lý và hiệu quả. Tại Việt Nam, Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đã được Quốc hội thông qua vào ngày 17 tháng 6 năm 2010. Như vậy, sử dụng năng lượng một cách tiết kiệm và hiệu quả không chỉ xuất phát từ nhu cầu tối ưu hóa của doanh nghiệp mà còn là bằng chứng chứng minh sự tuân thủ của doanh nghiệp đối với các yêu cầu Pháp luật. Vậy, doanh nghiệp phải làm gì để sử dụng tối đa hiệu quả do các nguồn năng lượng đem lại mà không gây lãng phí? Hệ thống Quản lý Năng lượng theo Tiêu chuẩn ISO 500001:2011 là một giải pháp tốt mà các doanh nghiệp nên cân nhắc và lựa chọn.

ISO 50001:2011 là gì?

Tiêu chuẩn ISO 50001:2011 là một tiêu chuẩn quốc tế về Hệ thống Quản lý Năng lượng do Tổ chức Tiêu chuẩn hóa quốc tế (ISO) ban hành vào ngày 15 tháng 6 năm 2011.  Bằng việc đưa ra các yêu cầu cần có đối với một Hệ thống Quản lý Năng lượng, ISO 50001:2011 là một công cụ đắc lực cho mọi tổ chức, doanh nghiệp trong việc thiết lập, áp dụng và duy trì Hệ thống Quản lý Năng lượng nhằm nâng cao hiệu suất sử dụng năng lượng, đồng thời tạo cơ sở cho việc tự đánh giá, tự công bố sự phù hợp, hoặc đánh giá và cấp chứng nhận về việc đáp ứng các chuẩn mực quản lý năng lượng bởi các Tổ chức chứng nhận.

Nhận thức mới cho các tổ chức áp dụng tiêu chuẩn ISO 50001

Từ khi tiêu chuẩn ISO 50001 được ban hành vào tháng 6 năm 2011, rất nhiều tổ chức đã mua tiêu chuẩn và một số tổ chức đã đạt được sự phù hợp với tiêu chuẩn ISO 50001. Tuy nhiên, trong môt số trường hợp, để đạt được phù hợp phải mất khá nhiều thời gian do các đối tượng áp dụng chưa hiểu rõ một số quy định trong tiêu chuẩn. Để tạo điều kiện cho việc áp dụng nhanh chóng và rộng rãi hơn, Ủy ban Kỹ thuật phát triển tiêu chuẩn TC242 của tổ chức ISO đã bắt đầu xây dựng các hướng dẫn đi kèm. Các tài liệu này cung cấp những kiến thức nền tảng về kỹ thuật và những ứng dụng chi tiết cho việc áp dụng tiêu chuẩn ISO 50001 nhằm giúp các bên liên quan hiểu một cách đầy đủ mục đích của tiêu chuẩn này.

Bốn nhóm làm việc riêng biệt đã được được thành lập để trình bày chi tiết về các vấn đề cốt lõi khác nhau liên quan đến tiêu chuẩn ISO 50001. Mục đích là cho ra đời các tài liệu ISO 50002, ISO 17588, ISO 17570, ISO 17580, ISO 50003 và ISO 50004, những tài liệu này sẽ giúp các tổ chức áp dụng hiểu rõ hơn về tiêu chuẩn ISO 50001, đưa ra hướng dẫn về việc thực hiện và tối đa hóa những lợi ích tiềm năng của tiêu chuẩn.

-      ISO 50002 sẽ đưa ra những hướng dẫn về kiểm toán năng lượng. Đây là tài liệu cải tiến nhất trong số 4 tài liệu sẽ được ban hành và có khả năng được phát hành đầu tiên. ISO 50002 đưa ra những nguyên tắc cơ bản về kiểm toán năng lượng, bao gồm tính bảo mật, tính minh bạch và quá trình kiểm toán.Tài liệu này bao gồm một loạt các phụ lục về các hình thức kiểm toán khác nhau trong công nghiệp, các tòa nhà, giao thông và dịch vụ.

-      ISO 17588, 17570 và 17580 đề cập đến vấn đề lựa chọn, thiết lập và duy trì các chỉ số hiệu quả năng lượng (EnPI), các đường cơ sở năng lượng tương ứng, cũng như cách thức đo lường & kiểm tra. Các tài liệu này có thể sẽ bao gồm các bước lựa chọn các chỉ số hiệu quả năng lượng, phát triển các đường cơ sở năng lượng, các đặc trưng của các khu vực/ thiết bị sử dụng năng lượng đáng kể, và các lý do thích đáng thể thay đổi đường cơ sở năng lượng. Ông Joe Almaguer, một thành viên của  Tập đoàn tư vấn kỹ thuật Hoa Kỳ cho biết “các tài liệu hướng dẫn cần phải được các đối tượng sử dụng luôn luôn ghi nhớ để đảm bảo được hiệu quả tối đa trong việc hỗ trợ các tổ chức quản lý hiệu quả năng lượng và cải tiến thường xuyên.

-      ISO 50003 sẽ cung cấp hướng dẫn đánh giá sự phù hợp Hệ thống quản lý năng lượng, một phần quan trọng để có thể phù hợp với tiêu chuẩn ISO 50001. Tài liệu này sẽ chỉ ra những nguyên lý cơ bản trong quá trình đánh giá và yêu cầu năng lực đối với các cán bộ tham gia vào quá trình đánh giá (bao gồm các chuyên gia đánh giá và các cán bộ khác). ISO 50003 bao gồm kế hoạch đánh giá, lựa chọn đoàn đánh giá, thời điểm đánh giá và báo cáo đánh giá.

-      ISO 50004 sẽ đưa ra những hướng dẫn thực hiện, duy trì và cải tiến hệ thống quản lý năng lượng phù hợp tiêu chuẩn ISO 50001. Tài liệu này sẽ bao gồm nhiều nội dung khác nhau như xác định phạm vi hệ thống quản lý năng lượng, trách nhiệm quản lý, nhận biết cáckhu vực/ thiết bịsử dụng năng lượng đáng kể, xác định các cơ hội cải tiến, năng lực nhân sự, truyền thông, quy trình, giám sát, thực hiện đánh giá nội bộ, sự không phù hợp, hành động khắc phục và xem xét của lãnh đạo về hệ thống quản lý năng lượng.

Các tài liệu hướng dẫn thực hiện áp dụng tiêu chuẩn ISO 50001

Khi hoàn thiện, các tài liệu này sẽ cung cấp những kiến thức cơ bản và thông tin cần thiết để hỗ trợ cho việc áp dụng tiêu chuẩn ISO 50001. Với việc giải quyết những khái niệm cốt lõi quan trọng trong tiêu chuẩn ISO 50001, những tài liệu hướng dẫn này sẽ giúp các cán bộ, nhân viên trong các nhà máy công nghiệp áp dụnghiệu quả hơn với tiêu chuẩn ISO 50001

Đối tượng áp dụng ISO 50001:2011?

Tiêu chuẩn ISO 50001:2011 có thể áp dụng cho mọi tổ chức có nhu cầu, không phân biệt quy mô, hoạt động hay yếu tố địa lý.

Tiêu chuẩn ISO 50001:2011 rất phù hợp với các tổ chức hoạt động với các quá trình tiêu tốn nhiều năng lượng, nằm trong danh sách cơ sở sử dụng trọng điểm, hoặc các doanh nghiệp phát thải khí nhà kính (GHG).

ISO 50001 – Hệ thống quản lý năng lượng trong công nghiệp

Nguồn năng lượng hóa thạch như than, dầu, khí đốt đang dần cạn kiệt. Thêm vào đó những hệ lụy về môi trường do sử dụng nguồn năng lượng này đang ngày càng rõ rệt. Chính vì thế, việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đang là vấn đề được nhiều quốc gia quan tâm.

Có rất nhiều cách giải quyết vấn đề trên bao gồm sử dụng năng lượng mới, năng lượng tái tạo, thay đổi công nghệ cũ để nâng cao hiệu suất năng lượng hay các giải pháp về  dán nhãn năng lượng

Theo kết quả điều tra tại các doanh nghiệp, tiềm năng tiết kiệm năng lượng trong quá trình sản xuất còn rất cao, nhất là các doanh nghiệp có công nghệ lạc hậu và trình độ quản lý thấp, ước tính vào khoảng 20% đến 25% năng lượng tiêu thụ. Điều này đã làm cho các nhà quản lý, các nhà khoa học và chính các nhà sản xuất phải nghĩ đến việc thiết lập một hệ thống quản lý năng lượng một cách tối ưu nhằm giảm thiểu thất thoát năng lượng trong quá trình sản xuất, giảm chi phí sản xuất, bảo tồn năng lượng và bảo vệ môi trường. 

Trước nhu cầu đó, Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) đã nghiên cứu và công bố tiêu chuẩn ISO 50001: 2011 với tên gọi là “Hệ thống quản lý năng lượng – Các yêu cầu và hướng dẫn sử dụng”. Với kỳ vọng tiêu chuẩn này sẽ được các quốc gia, các tổ chức tư vấn, tổ chức chứng nhận và đặc biệt là các doanh nghiệp đón nhận như đã đón nhận các tiêu chuẩn hệ thống quản lý chất lượng (ISO 9001), hệ thống quản lý môi trường (ISO 14001) nhằm cải thiện hiệu quả sử dụng năng lượng. 

Tại Việt Nam, việc phổ biến, hướng dẫn áp dụng tiêu chuẩn ISO 50001 được triển khai thực hiện bởi dự án “Thúc đẩy hiệu suất năng lượng trong công nghiệp thông qua tối ưu hóa hệ thống và các tiêu chuẩn quản lý  năng lượng tại Việt Nam”. Dự án do Tổ chức phát triển công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO)  phối hợp với Bộ Công Thương thực hiện. 

ISO 50001 được thiết kế để giúp các công ty sử dụng hiệu quả nhất các thiết bị/ phương tiện tiêu thụ năng lượng, đánh giá và hướng  ưu tiên vào việc ứng dụng công nghệ tiết kiệm, hiệu quả năng lượng và thúc đẩy hiệu quả năng lượng thông qua chuỗi cung cấp. 

ISO 50001 sẽ giúp các DN: Xây dựng chính sách sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; Xác định các mục tiêu và chỉ tiêu phù hợp với chính sách đặt ra; Sử dụng số liệu (dữ liệu) để hiểu rõ hơn và đưa ra các quyết định liên quan đến việc sử dụng năng lượng; Tiếp tục cải thiện hệ thống quản lý năng lượng…

ISO 50001 có thể áp dụng cho bất cứ tổ chức nào, không liên quan đến qui mô của tổ chức. Tiêu chuẩn quản lý năng lượng có thể được thực hiện một các riêng biệt hoặc có thể lồng ghép với các tiêu chuẩn quản lý khác. 

ISO 50001 có nhiều mối tương thích so với ISO 9001 (hệ thống quản lý chất lượng) và ISO 14001 (hệ thống quản lý môi trường). Doanh nghiệp đã áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001 hoặc hệ thống quản lý môi trường ISO 14001 sẽ có nhiều thuận lợi hơn khi áp dụng hệ thống quản lý năng lượng.